Neptüniyen Daykı             Neptunian dike

KONYA OVASI İÇİNDEKİ NEPTÜNİYEN DAYKLAR (LATE NEOGENE NEPTUNIAN DIKES IN THE KONYA PLAIN)

Konya ovası içinde Yazır fayı ile ilişkili dev neptüniyen daykları bulunmaktadır (Eren, 2001) Yazır fayı (YAF), Konya ovasını batıdan sınırlamış Konya fay zonunun doğusunda yer alan ve toplam uzunluğu 10 km ye varabilen kademeli olarak sıralanmış ve farklı uzunluklardaki bölümlerden oluşmuş bir faydır. KKD-GGB gidişli Yazır fayı (YAF), yörede yüzeyleyen Miyosen-Pliyosen yaşlı gölsel kireçtaşları ile Kuvaterner yaşlı karasal kırıntılılardan yapılı ova çökellerini kesmektedir. Konya merkeze bağlı Parsana ve Yazır mahalleleri arasındaki taş ocağı yarmalarında, YAF gölsel kireçtaşları ile ova çökellerini yan yana getirmiş ve bu faylanma ile gölsel kireçtaşları göreli olarak yükselirken, Kuvaterner yaşlı ova çökelleri çökmüştür.  YAF’nın hareketlerine bağlı olarak biri faya paralel, diğeri ise faya dik olarak yönlenmiş iki takım genişleme kökenli yapılar (Neptüniyen dayklar)  oluşmuştur. Yaklaşık düşey konumlu neptüniyen daykların içi üstteki alüviyal çökeller tarafından doldurulmuştur. Düşey kesitlerinde aşağıya doğru kapanan üçgen geometrili daykların genişlikleri 15 cm – 2 m arasında değişmekte, boyları ise 15 m’ye kadar varabilmektedir. Yarıklar K10⁰D, 90⁰  ve K80⁰B, 85⁰GB konumlarında yoğunlaşmıştır. Arazi gözlemleri, neptüniyen daykların fayın Kuvaterner esnasında en az farklı iki evredeki hareketlerine bağlı olarak yüzey kırıkları şeklinde geliştiğini ve Konya ovasının söz konusu kesiminin, yaklaşık kuzey-güney ve doğu-batı gidişli birbirine dik iki yönelimde tansiyonel gerilmelerden etkilendiğini ortaya koymaktadır.

There are giant neptunian dikes, which are related with the Yazır fault, in the Konya Plain. The Yazır fault, located to the east of the Konya fault zone bordering west side of the Konya plain, is approximately 10 km in length and is formed by en echelon groupings of the sub-parallel fault sets. NNE-SSW trending Yazır fault cuts the Miocene-Pleistocene aged lacustrine rocks and Quaternary alluvial deposits of Konya plain. In the quarries opened between the Parsana and Yazır districts, the fault brought the lacustrine and Quaternary alluvial deposits side by side. Due to faulting, the lacustrine rocks were moved upwards relative to  the alluvial deposits. Depending on the movements of the Yazır fault, two extensional sets of filled fissures (Neptunian dikes) were formed, one set is paralel to the main fault plane the other set perpendicular. The neptunian dikes are filled by alluvial deposits, and are triangular in shape closing downward. Their width range from 15 cm to 2 m, and their length reach up to 15 m, in vertical plane. The fissures have N10⁰E, 90⁰ and N80⁰W, 85⁰SW main orientation. Field observations indicate that these neptunian dikes were formed as surface cracks during movements of the Yazır fault at least twice. The orientation of these extensional cracks show that this part of the Konya plain was affected by east-west and north-south horizontally oriented tensional stresses.

Ref: Eren Y.,2003,Yazır Fayının (Konya) Neo-Tektonik Özellikleri, Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 9/2, 237-244.